သတင်းဆောင်းပါး
Border News Agency
ဒါကာ၊ သြဂုတ် ၂၃။
အိန္ဒိယနိုင်ငံနဲ့ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကြား ရေခွဲဝေသုံးစွဲမှုမှာ ဆယ်စုနှစ်နဲ့ချီပြီး အ ငြင်းပွားနေတဲ့ တီးစတာမြစ်(Teesta River)ပေါ်မှာ ဘက်စုံစီမံကိန်းတခုကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက စတင်ချင်တဲ့အ ရိပ်အယောင်မျိုး အသံထွက်လာပါတယ်။
ဒါဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကြားဖြတ်အစိုးရက အိန္ဒိယကို အဝါမီလိဂ်ပါတီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီးတောင်းဆိုချက်တချို့ရှိခဲ့ပြီးနောက် ခုလိုအသံထွက်လာတာပါ။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရဲ့စစ်တပ်ဦးစီးချုပ်ဟာ သြဂုတ်လ ၂၁ ရက်နေ့က တရုတ်နိုင်ငံကို တရားဝင်သွားရောက်နေပါတယ်။
မဆုံးသေးတဲ့ပုံပြင်ဟောင်း
အိန္ဒိယနိုင်ငံနဲ့ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကြား မှာ တီးစတာမြစ်နဲ့ပတ်သက်လို့ ခိုင်မာတဲ့အဖြေ ခုထိမရသေးသလို တီးစတာမြစ်ကမ်းစီမံကိန်းလည်းအကောင်အထည်ပေါ်မလာသေးပါဘူး။
ဗြဟ္မာပုတ္တရမြစ်အောက်ပိုင်းက ယမုံနာမြစ်လက်တက်တခုဖြစ်တဲ့တီးစတာမွစျဟာအိန်ဒိယနိုငျငံဟိမဝန်တာအရှေ့ဘက်မှာ မြစ်ဖျားခံပါတယ်။
တီးစတာမြစ်စီးဆင်းရာတလျှောက်ဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံထဲမှာ ၁၉၀ မိုင်ရှိပြီး ဘင်္ဂလားဒေရှ်နိုင်ငံထဲမှာ ၆၈ မိုင်ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
တီးစတာမြစ်ဟာ ယမုံနာမြစ်နဲ့ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံထဲမှာ လာဆုံပါတယ်။
အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဆစ်ဆင်းနဲ့အနောက်ဘင်္ဂလားပြည်နယ်တွေကို ဖြတ်သန်းသွားပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံထဲမှာ စီရင်စုခရို င်လေးခုကို ထပ်မံဖြတ်သန်းစီးဆင်းသွားပါတယ်။
ဝင်္ဂတိုင်းသားတွေကြားက အငြင်းပွားမှု
အိန္ဒိယနိုင်ငံအနောက်ဘင်္ဂလားပြည်နယ်အတွက်ရော၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံထဲ ကနေရာဒေသနချို့အတွက်ပါ ခြောက်သွေ့ရာသီမှာ တီးစတာမြစ်ဟာ အရေးပါနေပါတယ်။
တီးစတာမြစ်ရဲ့ရေဆင်းပမာဏဟာ မိုးရာသီကာလတွေမှာ အမြင့်ဆုံး တစက္ကန့်ကို ခန့်မှန်းကုဗပေ နှစ်သိန်းရှစ်သောင်းခန့်စီးဆင်းပြီး ခြောက်သွေ့ရာသီတွေမှာ တစက္ကန့်ကိုခန့်မှန်းကုဗပေ တထောင်ခန့်စီးဆင်းတယ်လို့ဆိုပါတယ်။
၁၉၈၃ ခုနှစ်မှာအိန္ဒိယနဲ့ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကြားမှာ ရေခွဲဝေသုံးစွဲရေးဆိုင်ရာယာ ယီသဘောတူညီချက်တခုရှိခဲ့ပြီးအိန္ဒိ ယက ၃၉ ရာခိုင်နှုန်းသုံးစွဲရမှာဖြစ်ပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းသုံးစွဲခွင့်ရပါတယ်။
၂၀၁၁ ခုနှစ်မှာတော့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ခြောက်သွေ့ရာသီတွေမှာ ၃၇.၅ ရာခိုင် နှုန်းထိ သုံးစွဲခွင့်ရဖို့အတွက် ဆွေးနွေးခဲ့ပေမယ့် မူကြမ်းအဖြစ်သာရှိနေပါသေးတယ်။
အိန္ဒိယက တီးစတာမြစ်စီးဆင်းတဲ့နေရာတွေဟာ သူတို့အတွက် ရေအားလျှပ်စစ်၊ စိုက်ပျိုးရေးမွေးမြူရေး၊ဆည်မြော င်းစနစ်၊သောက်သုံးရေအဖြစ်မှီခိုနေရ သလို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကလည်း အတူတူပါပဲ။
အိန္ဒိယက တီးစတာမြစ်ပေါ်မှာ ဆည်ပေါင်းဒါဇင်နဲ့ချီပြီးဆောက်ထားပါတယ်။ ခြောက်သွေ့ရာသီမှာ ရေလုံးအင်အားစီးဆင်းမှုနည်းလာတဲ့အခါ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အတွက် စိုက်ပျိုးရေးထုတ် လုပ်မှုကို ထိခိုက်မှုရှိလာပါတယ်။
နိုင်ငံတကာစားနပ်ရိက္ခာမူဝါဒရေးရာ သုတေသနအင်စတီကျူ(TheInternati onal Food Policy Research Institute (IFPRI))ရဲ့အဆိုအရ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဟာ ရေမလုံလောက်မှုကြောင့် နှစ်စဉ်စပါးတန်ချိန် ၁.၅ သန်းခန့်ဆုံးရှုံးနေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အိန္ဒိယဘက်အခြမ်းက အနောက်ဘင်္ဂလားပြည်နယ်အတွက် တီးစတာမြစ်ဟာ နိုင်ငံရေးအရအကဲဆတ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ တီးစတာမြစ်ရေကို လျော့သုံးမယ်လို့ဆိုလာရင် ဒါဟာ နိုင်ငံရေးအရကျဆုံးမယ့်လမ်းကို ရွေးသလိုဖြစ်နေပါလိမ့်မယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရဲ့ တီးစတာမြစ်ကမ်းစီမံကိန်း
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကတော့ တီးစတာမြစ်ရေခွဲဝေမှုနဲ့ပတ်သက်လို့ ဆွေးနွေးမှုတွေရ ပ်တန့်နေရတာဟာအိန္ဒိယကရှောင်ဖယ်နေတာကြောင့်လို့ ဆိုပါတယ်။
တီးစတာမြစ်ကို မြစ်ကြမ်းပြင်ပြန်တူးဖို့နဲ့ဆည်တွေဆောက်ဖို့ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ပြန်လည်စတင်လာမယ့် အရိပ်အယော င်တွေကို ဖော်ပြလာပါတယ်။
မြစ်ကြမ်းပြင်ကိုတူးပြီးထွက်လာမယ့်မြေသားတွေကို မြစ်ကမ်းဘေးမှာ မြေဖို့ကာ အဲဒီဖို့မြေတွေပေါ်မှာလယ်ယာမြေ၊အိမ်ယာမြေ၊စွမ်းအင်ဆိုင်ရာအ ဆောက်အအုံတွေဆောက်လုပ်ဖို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ရည်ရွယ်နေတာပါ။
အဲဒီစီမံကိန်းအတွက် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၇၄၇.၂၅ သန်းခန့်လိုပြီးအမေရိကန်ဒေါ်လာသန်း ၅၅၀ ကို တရုတ်က ချေးငှားဖို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်လိုလားနေတာပါ။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရဲ့အစီအစဉ်က တီးစတာမြစ်ကို နက်စေပြီးမြစ်ကြောင်းကို ဖြောင့်သလိုဖြစ်နေမှာပါ။
တရုတ်ဘက်က တီးစတာစီမံကိန်းကို စိတ်ဝင်စားသလား
ကုန်ခဲ့တဲ့ဆယ်စုနှစ်တခုနီးပါးအကြာ ၂၀၁၆ ခုနှစ်က တီးစတာမြစ်စီမံကိန်းနဲ့ပတ်သက်လို့ တရုတ်နဲ့ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကြားမှာ နားလည်မှုစာချွန်လွှာတွေလ က်မှတ်ထိုးခဲ့ကြပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ဘာမှအကောင်အထည်ပေါ်မလာပုံကိုကြည့်ရင် တရုတ်ဟာ တီးစတာမြစ်စီမံကိန်းကို စစ်တကောင်းဆိပ် ကမ်းလောက် လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲမရှိဘူးဆိုတာ တွေ့ရမှာပါ။
ဒါပေမယ့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်လက်ရှိအခြအနေမှာတော့ ထူးခြားမှုရှိနိုင်မလားဆိုတာကတော့ ပုံသေပြောဖို့ခက်ပါတယ်။
ဝင်္ဂချိုင့်ဝှမ်း(Bangal Basin)ထဲက ပါဝါအရှိန်အဟုန်တွေ
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကြားဖြတ်အစိုးရနဲ့ အိန္ဒိ ယအစိုးရကြားမှာ ဟာဇီနာနဲ့သူမရဲ့အ ဝါမီလိဂ်ပါတီကိစ္စတွေကြောင့် ဆက်ဆံ ရေးအဆင်မပြေပါဘူး။
တရုတ်နဲ့အိန္ဒိယကြားမှာလည်းဒေသတွ င်းပြိုင်ဘက်တွေဖြစ်တော့ အဆင်မပြေပါဘူး။
ဒီကြားထဲတရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဝန်ယီဟာ ဩဂုတ်လ ၁၉ ရက်နေ့ကနယူဒေလီကိုလာသွားပြီး မိုဒီနဲ့တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။
တရုတ်က တီးစတာမြစ်ကမ်းစီမံကိန်းအတွက် ဒေါ်လာသန်းတထောင်ရင်းနှီးမြုပ်နှံဖို့လျာထားသလိုလိုလည်း လေဖ မ်းဒန်းစီးပြထားပါတယ်။
ဒါဟာ ဝင်္ဂချိုင့်ဝှမ်းထဲ တရုတ်ရဲ့ ဩဇာဖြန့်ကျက်လာနိုင်မှုအဖြစ် အိန္ဒိယကလ ည်းမြင်နေမှာပါ။
တီးစတာမြစ်စီမံကိန်းနဲ့ပတ်သက်လို့ တရုတ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို ဘာမှရေရေရာရာ ပြောထားတာမရှိသေးပါဘူး။
ဩဂုတျလအစောပိုငျးက အမရေိကနျနဲ့ ပူးတှဲစစျရေးလေ့ကငြျ့ထားတဲ့ဘငျ်ဂလားဒေ့ရှ်ရဲ့စစ်တပ်အကြီးအကဲဟာ ဒီဩဂုတ်လမှာဘဲ တရုတ်ကိုခရီးထွက်သွားပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံထဲက တီးစတာမြစ်ကမ်းနှစ်ဖက်ရဲ့တာတမံတွေဟာ ဟောင်းနွမ်းယိုယွင်းနေပါပြီ။နှစ်စဉ်လည်းရေကြီးမှုဒဏ်ကိုခံနေရပါတယ်။
ဒေသတွင်းပါဝါကစားပွဲ ဇာတ်ခုံထဲမှာ တီးစတာမြစ်ကမ်းနှစ်ဘက်ဟာ အကျိုး အမြတ်ကိုယူနိုင်မှာလား။ အရှုံးပေါ်မှာလားဆိုတာ စိတ်ဝင်စားစရာပါ။
ဒါမှမဟုတ် အရင်လိုပဲမဆုံးနိုင်တဲ့ပုံပြင်ဟောင်းဖြစ်နေမလားဆိုတာကတော့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရဲ့သံတမန်ရေးစွမ်းရည်ကအဆုံးအဖြတ်ပေးသွားမှာပါ။
ကိုးကား
