မောင်တူရေးသည်။

Border News Agency
မြောက်ဦး၊ သြဂုတ် ၁၀။

ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ မြေနှင့်ပဋိပက္ခဆိုင်ရာလမ်းညွှန်ချက်မှတ်စု။

က.၃။ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုမှာမဟာ ဗျူဟာမြောက်မှု၊ တဆင့်ချင်းတိုးတက် မှုရှိမှု၊အချိန်အခါညီညွတ်မှုရှိစေခြင်း။

• ဒေသခံလူမှုအသိုက်အဝန်းအား မြေကိစ္စရပ်၌ ပိုမိုကောင်းမွန်စွာကူညီထောက်ပံ့မှုဖြစ်စေသော နည်းပညာဆိုင်ရာလုပ်ငန်းစဉ်များရှိသည်။

နမူနာအားဖြင့် ဆင်းရဲကာအထိအခိုက်မခံနိုင်သောအုပ်စုများအတွက် မြေယာပိုင်ဆိုင်မှုအပေါ် လက်လွှဲလက်ပြောင်းလုပ်ပေးနိုင်မှုများ(Delivery Of Land Documents)ရှိရန်လိုအပ်သည်။

ထိုသို့လက်ပြောင်းလက်လွှဲလုပ်နိုင်ရန်အတွက် လက်ရှိပိုင်ဆိုင်အသုံးချခွင့် (Tenure Using)အား အာမခံချက်ရှိရှိလုံခြုံစေရန် တဆင့်ချင်းအလိုက်တိုး တက်ခိုင်မာမှုများ(Incremental Strength)ရှိ ရန်လိုအပ်သည်။

• မဟာဗျူဟာမြောက်ရလဒ်များထွက်လာရန် တဆင့်ချင်းအလိုက် လုပ်ငန်းစဉ်များတိုးတက်စေရန်ချဉ်းကပ်မှုများ (Incremental Approaches)က မြေ ယာစနစ်(Land System)အားကောင်းမှုအတွက်လိုအပ်သည်။

ထိုသို့ပြုလုပ်ရန်အတွက်ပင် နိုင်ငံရေးစိတ်ဆန္ဒနည်းမှုများ(Lack of Political Will)၊ နိုင်ငံအဆင့်နှင့်တမျိုးသားလုံးအဆင့်တွင် နည်းပညာဆိုင်ရာကွာဟချ က်(National Technical Capacity Gaps)များလည်းရှိနေသည်။

ထိုကွာဟချက်အစွန်းနှစ်ကြား သင့်တင့်သောကြားခံရလဒ်များ (Intermediate Results)ကို ရေရှည်ရလဒ်အကျိုးသ က်ရောက်မှုများ(Long Terms Results)အတွက် အသုံးချသင့်သည်။ (ဝေါဟာရ အဓိပ္ပါယ်အရ နိုင်ငံအဆင့်နှင့်တမျိုးသားလုံးအဆင့်တွင် နည်းပ ညာဆိုင်ရာကွာဟချက်(National Technical Capacity Gaps)ဆိုသည်မှာ လုပ်ငန်းနယ်ပါယ်ကိစ္စရပ်တခုတွင် ပြည်သူတဦးချင်းစီမှအစ အစိုးရအဆင့်ထိ နည်းပညာ၊ အတွေ့အကြုံ၊စွမ်းဆောင်ရည်များလိုအပ်ချက်များရှိနေခြင်းကို ဆိုလိုရင်းဖြစ်သည်။

• သူ့ကဏ္ဍနှင့်သူ သူ့နေရာအလိုက် အံဝင်စီလျော်မှု(Fit-for-purpose Approaches) ဖြင့်ချဉ်းကပ်ခြင်းက မြေယာစီမံခန့်ခွဲမှုကို အထောက်အကူဖြစ်စေသည်။

ရေရှည်ထိစိတ်ချရသော မြေယာစနစ် (Sustainable Land Systems)အား တတည်ဆောက်ရန် လက်ရှိပိုင်ဆိုင်မှုကွ င်းဆက်မပြတ်သော မြေယာပိုင်ဆိုင်မှု (Continuum of Land Tenure Types) အမျိုးမျိုးအတွက် ဆန်းသစ်သောနည်းပညာရလာဒ်ချိတ်ဆက်မှုက ကမ္ဘာ့ဘဏ်နှင့်ကုလသမဂ္ဂကြားတွင် ရှိနေပြီဖြစ်သည်။

လက်ရှိပိုင်ဆိုင်မှု ကွင်းဆက်မပြတ်သော မြေယာပိုင်ဆိုင်မှု (Continuum of Land Tenure Types)များက ပဋိပ က္ခပုံပန်းသဏ္ဍာန်အမျိုးမျိုး(Conflict Contexts)ကို ဖြေရှင်းရာတွင်သင့် လျော်ပြီး မြေယာအခွင့်အရေးများကိုသေချာစေမည်ဖြစ်သည်။

ပဋိပက္ခနှင့်ဆက်နွယ်သောမြေယာပြ ဿနာအားကိုင်တွယ်ရာတွင် (Fit-for-pourpose Approaches)ဖြင့်ချဉ်းကပ်သင့်ပြီး ထိုချဉ်းကပ်မှုတွင် လို က်လျောညီထွေမှု၊ပျော့ပျောင်းညင် သာမှု၊ပါဝင်ပတ်သက်သင့်သူများအားပါဝင်စေမှု၊ လုပ်သာကိုင်သာရှိမှု (Affordable)နှင့် တာဝန်ယူ၊တာဝန်ခံနို င်မှုတို့ပါဝင်ရမည်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံအချို့တွင် ပဋိပက္ခပုံစံအမျိုးမျိုးအတွက် အံဝင်စီလျော်မှုရှိသောချဉ်း ကပ်မှုကိုဖော်ဆောင်ရန် အသင့်ပြင်ဆင်ပြီးအနေအထားတွင်ရှိနေကြပြီဖြစ်သ ည်။(သူ့ကဏ္ဍနှင့်သူ သူ့နေရာအလိုက် အံဝင်စီလျော်မှု(Fit-for-purpose Approaches)ဖြင့်ချဉ်းကပ်ခြင်းဟူသ ည် ပဋိပက္ခအားဖြေရှင်းရန် အစိတ်အပိုင်းအလိုက် ချဉ်းကပ်မှုဖြစ်သည်။(Fit-Size-For-All Approaches or One-Size-Fit-All Approaches)ဆိုသည့် ပုံသေပုံစံတမျိုးတည်းဖြင့် ပဋိပက္ခအစိတ်အပိုင်းအားလုံးကို ချဉ်းကပ်ခြင်းမျိုးမဟုတ်ပေ)။

• ပဋိပက္ခ၏ဇာတ်ရှိန်မြင့်သောအခြေအ နေများ(Hot Spots)အတွင်းရှိအချိန်နေ ရာနှင့်လုပ်ငန်းဖော်ဆောင်မှုအကန့်အသတ်ဖြင့်ဆောင်ရွက်သော(Pilot Projects)တွင် သတ်မှတ်အရည်အ သွေး(Targeted Capacity Development)တိုးတက်မှုများပါဝင်သင့်သည်။

သတ်မှတ်အရည်အသွေးဟူသည် နိုင်ငံအဆင့်၊တမျိုးသားလုံးအဆင့် မြေယာစီမံခန့်ခွဲမှုစနစ်အား နယ်ပါယ်ပိုကျယ်ပြန့်လွမ်းခြုံအကျိုးဖြစ်ထွန်းစေရန် အ ထောက်အပံဖြစ်စေမည်ဖြစ်သည်။

(Pilot Projects )ဟူသည် အချိန်နေရာနှင့်လုပ်ငန်းဖော်ဆောင်မှုတွင် အကန့်အသတ်ဖြင့် ဆောင်ရွက်ရသောကိစ္စမျိုးဖြစ်သည်။

လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းအပေါ်လက်လှမ်းတမှီရှိမှု(Feasibility)မှာ(Pilot Projects) များတွင်လိုအပ်သည်။

က.၄။ တမျိုးသားလုံးပိုင်ဆိုင်မှုကို အလေးထားခြင်းနှင့်မြေယာသည် အချုပ် အခြာအာဏာကိစ္စဖြစ်မှုကို အသိအမှ တ်ပြုခြင်း။

• မြေယာသည် စိတ်ခံစားမှုအပိုင်းနှင့် ဆက်စပ်နေပြီး အမျိုးသားရေးသရုပ်လက္ခဏာနှလုံးသည်းပွက်ပမာရှိတတ်သော အချုပ်အခြာအာဏာကိစ္စဖြစ်သ ည်။မြေယာဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ (Land-Related Initiatives)ကို စတင်အကောင်အထည်ဖော်မှုများသည်တမျိုးသားလုံးဆိုင်ရာပိုင်ဆိုင်မှုဖြစ်သင့်ပြီး မည်သည့်နေရာတွင်မဆို တမျိုးသားလုံးအဆင့် သို့မဟုတ် ဒေသန္တရ အာဏာပိုင်များ၏ ဦးဆောင်မှုများရှိရမည်ဖြစ်သည်။

ကုလသမဂ္ဂမှဝင်ရောက်စွက်ဖက်ရသောဧရိယာ တနည်းအထောက်အပံ့ ပေးရသော(Supporting Areas)များမှာ မြေယာဥပဒေ၊မြေယာမူဝါဒ၊မြေယာစီ မံခန့်ခွဲရေးများနှင့်သက်ဆိုင်လာသော အခါတွင်လည်းကောင်း၊ဝင်ရောက်စွက် ဖက်မှုထဲတွင် ခိုင်မာသောချာသော နိုင် ငံရေးသဘောတူညီချက်များ(Political Buy-In)ရရှိရန် လွမ်းခြုံပါဝင်သောညှိ့နှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများ ဖြစ်လာရန်အ တွက်လည်းကောင်း ကဏ္ဍအလိုက်ဦးစားပေးချဉ်းကပ်မှု(Particular Attention)လိုအပ်သည်။

• မြေယာဆိုင်ရာကိစ္စအရပ်ရပ်အတွက်ဆောင်ရွက်ခြင်း(Land Resolution)တွ င် ပါဝင်ပတ်သက်ခွင့်ပေးခြင်း (Participatory Process)နှင့် ပါဝင်စေခြင်း(Inclusive Process)က ပဋိပက္ခ ၏အရင်းအမြစ်များ(Source of Conflict)ကို ကင်းဝေးစေမည်ဖြစ်သ ည်။

ထိုပါဝင်ပတ်သက်ခွင့်ပေးခြင်းနှင့်ပါဝ င်စေခြင်းစသည့်ဖြစ်စဉ်များမရှိပါက  ဌာနေလူမျိုးများ၊လူမျိုးစုသရုပ်သကန်ကိုင်စွဲသောအုပ်စုများ၊ပုံစံခွဲအမျိုးသားရေးလက္ခဏာကို ကိုင်စွဲထားသူများနှင့် နိုင်ငံအစိုးရများကြားတွင်မြေယာဆိုင် ရာကိစ္စအရပ်ရပ်အတွက်စီမံဆုံးဖြတ်ဆောင်ရွက်ခြင်း(Land Resolution) သည်ပင်လျှင် ပဋိပက္ခ၏အရင်းအမြစ် (Source of Conflict)ဖြစ်လာမည်ဖြစ် သည်။

တမျိုးသားလုံးအတွက်သိမ်းခြင်း၊ ပြည်သူပြည်သားများ၏လိုအပ်ချက်အရသိမ်းခြင်း(National Ownership)ကိစ္စများတွင် သက်ဆိုင်ရာအရပ်ဘက်အ ခြေပြုအဖွဲ့အစည်းများ၊ထိခိုက်နစ်နာသူများ(Victims)၊အမျိုးသမီးအဖွဲ့များနှင့်ဒေသန္တရရပ်ရွာအသိုက်အဝန်းများ
ပါဝင်သော စေ့စပ်ညှိ့နှိုင်းမှုများကိုပါ ဖော်ဆောင်သင့်သည်။

မြေကိစ္စရပ်များ(Land Issues)သည် ဒေသအဆင့်၊နိုင်ငံအဆင့်၊ နိုင်ငံရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးရရှိသောနယ်မြေ(Sub National)အဆင့်များတွင် တန်ပြန်နိုင်သောညှိ့နှိုင်းအဖြေရှာခြင်း၊ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းများ လိုအပ်နေသည်။

ပဋိပက္ခဇာတ်ရှိန်မြင့်သောဧရိယာ(Hot Spots)များ၊ဦးစားပေးရမည့်နယ်မြေများ(Particular Territory)၏ ပဋိပက္ခပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန်အာရုံစိုက်သည့်အခါ ထိုနေရာများရှိ နိုင်ငံအဆင့်ကိုယ်စားပြုမဟုတ်သော ဇာတ်ကောင် များ(Non-State Actors)၊ကွဲပြားခြား နားသောအစိုးရပုံစံများ(Different Government Entities)နှင့်ပတ်သက်၍ ကုလသမဂ္ဂသည် ကွဲပြားခြားနားသောအခန်းကဏ္ဍနှင့်တာဝန်ယူမှုများကို ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။

အချုပ်အခြာအာဏာကိစ္စ (Sovereignty Issue)ဟူသည် အလုပ်ဖြ စ်နိုင်သော ဒေသတွင်းနိုင်ငံများအဆင့်၊ ဒေသတွင်းနီးစပ်နိုင်ငံများအဆင့်များနှင့်ဆွေးနွေးညှိ့နှိုင်းသည့်အခါတွင်၊ မြေနှင့်ဆက်စပ်သောကိစ္စရပ် (Land-Related Issue)သည် နယ်နိမိတ်များကိုဖြတ်ကျော်မှု(Cross-Border Dimension)ဖြစ်နေသည့်အခါတွင်၊ဒေ သတွင်းနိုင်ငံများအဆင့် မူဝါဒအခြေခံလုပ်ငန်းစဉ်များ(Regional Policy Frameworks)နှင့်ယန္တရားများ (Mechanisms)က အထောက်အပံ့ပေးရန်အသင့်ဖြစ်နေသည့်အခါတွင်လည်း ကောင်း ဆက်စပ်နေသောကိစ္စမျိုးဖြစ် သည်။

ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။